Pojęcie „koła balansu” pojawiło się pod koniec XX wieku w USA. Technika ta pomaga określić różnicę między obecnym stanem życia a pożądanym. Autorem metodyki jest specjalista w zakresie rozwoju osobistego, Paul Meyer. Stworzył on trening, który pomaga określić pragnienia ludzi w różnych sferach życia, aby poprawić jego jakość. Aktywnie zaczęto stosować tę technikę w latach 70-80 XX wieku. Specjaliści zajmujący się rozwojem osobistym stosowali ją w pracy z osobami, które chciały coś zmienić w swoim życiu, ale nie wiedziały, jak to zrobić.
Dziś technikę znaną jako „koło balansu” wykorzystuje się nie tylko w coachingu, ale także w codziennym życiu. Dzięki niej można w prosty sposób zobaczyć swoje osiągnięcia w konkretnej sferze życia, zrozumieć, jak szybko i na jakim poziomie przebiega rozwój osobisty, wyznaczyć nowe cele i monitorować ich realizację.
Czym jest koło równowagi życiowej
Każdy człowiek, niezależnie od płci, wieku, statusu społecznego czy zasobów materialnych, potrzebuje podstawowych rzeczy: miłości i wzajemnego zrozumienia, rodziny i przyjaciół, samorealizacji i hobby. Jednak poświęcenie uwagi wszystkim tym sferom jednocześnie bywa trudne. Jakiejś dziedzinie życia człowiek poświęca więcej czasu, a o innej zapomina. Codziennie, każdą godziną, dokonuje wyborów, decydując, gdzie skieruje swoją energię i jakie cele będzie realizować. Ustalenie priorytetów i osiągnięcie harmonii pomoże popularna technika psychologiczna.
Koło równowagi życiowej to okrąg podzielony na części. Każdy sektor odzwierciedla konkretną sferę życia, na przykład pracę, rodzinę, zdrowie. Przy tworzeniu koła uwzględnia się czasowe i energetyczne nakłady, stopień zaangażowania oraz zainteresowanie daną dziedziną.
Za pomocą tej techniki człowiek może ocenić poziom swojej satysfakcji i wprowadzić zmiany: zwiększyć lub zmniejszyć aktywność w danej sferze w zależności od wyznaczonego celu. Pomaga to zachować wysoką wydajność, ustalić priorytety, uniknąć wypalenia emocjonalnego i realizować marzenia (2).
Przydatne informacje o kole balansu
- Inne nazwy techniki: Koło równowagi życiowej, koło życia, krąg potrzeb.
- Kto korzysta z narzędzia: Psycholodzy-konsultanci, coachowie, pedagodzy i wszyscy, którzy interesują się technikami psychologicznymi oraz rozwojem osobistym.
- Czym można uzupełnić koło balansu: Można używać technik „Transformacja linii czasu” (zmiana scenariusza życiowego), „Trzy pozycje” (sposób postrzegania wydarzeń z różnych perspektyw), „SMART” (metodyka wyznaczania celów).
Jakie zadania pomaga rozwiązać technika „koło balansu”
Opowiada psychoterapeuta Andrzej Kasczkarow:
— Infografika w formie koła pozwala wyraźnie określić i zobaczyć stan osoby. Na przykład, diagnozując stan ośmioletniego dziecka w kontekście jego wartości i relacji rodzinnych, wprowadzając takie parametry diagnostyczne jak „pewność siebie”, „zaufanie”, „stosunek do bliskich krewnych”, diagram pokaże jego podejście do odpowiednich sfer. Podczas pracy z techniką „koło balansu” w psychologii, diagnost zadaje pytania wyjaśniające, w tym celowe prowokacje, aby uzyskać odpowiedź na pytanie „dlaczego”.
Narzędzie pozwala wyraźnie zobaczyć „problematyczne obszary” w relacjach lub w ważnych dla dziecka kierunkach, na czas skorygować jakość życia za pomocą pedagogicznych i psychologicznych narzędzi. Często wyniki diagnozy wywołują spore zaskoczenie zarówno u rodziców, jak i samego dziecka. Już z tego powodu ta metoda diagnostyczna uznawana jest za bardzo pomocną.
Specjalista, jako reguła, jest bardziej obiektywny, niezainteresowany wynikami, w przeciwieństwie do dorosłego klienta czy dziecka. Z mniejszym marginesem błędu pomaga ocenić osiągnięcia w każdej z badanych sfer, wyodrębnić priorytetowe kierunki wymagające szczególnej uwagi. A gdy „koło” tworzy sam człowiek dla siebie, zazwyczaj stara się zajmować konformizmem: dopasować swoje odczucia i oceny do tych wskaźników, które chciałby zobaczyć w poszczególnych sferach życia. Niemniej jednak w każdym przypadku jest to pomocne dla zrozumienia własnego postrzegania świata i poczucia swojej wartości.
Jak stworzyć koło balansu według szablonu
Koło można narysować i wypełnić samodzielnie. Aby stworzyć szablon „koła balansu”, potrzebujesz kartki papieru, kolorowych kredek i odrobiny wolnego czasu.
Jakie sfery życia rysować
Na początek należy określić, które sektory wejdą do koła. Przede wszystkim trzeba uwzględnić te sfery, które obecnie są obecne w życiu. Następnie te, które bardzo chciałoby się mieć, ale póki co nie udaje się im poświęcać wystarczająco dużo uwagi.
Można kierować się zaproponowanymi przez specjalistów ośmioma sferami (3):
- zdrowie,
- kariera,
- finanse,
- przyjaciele,
- rodzina,
- rozwój (samodoskonalenie),
- odpoczynek,
- warunki życia.
Lub zdecydować się na sześć sfer: praca, rodzina, hobby, przyjaciele, zdrowie, edukacja (3). Może być ich także więcej: 12, 16, a nawet 18.
Co narysować na kartce
Weź kartkę papieru i narysuj na niej okrąg. Podziel go na równe segmenty według liczby sfer, które postanowiłeś uwzględnić w kole. W środku okręgu umieść cyfrę „0”. Każdy sektor podziel na 10 równych części poziomymi liniami i ponumeruj je od środka ku brzegowi okręgu.
Jak ocenić sfery
Określ, w którym segmencie będzie znajdować się każda sfera życia. Kolejność może być dowolna. Podpisz każdy segment, aby się nie pomylić.
Wybierz jedną sferę i zastanów się, co dla Ciebie oznacza jej idealny stan. Na przykład oceniasz swoją obecną pracę. Odpowiedz na pytania, czy wszystko Ci odpowiada w tej roli, w zespole, w karierze? Może chciałbyś awansować lub zmienić dział?
Oceń swoją aktywność w każdej sferze w skali od 1 do 10, gdzie 1 to niezadowolenie, a 10 to maksymalna satysfakcja z obecnej sytuacji. Policz odpowiednią liczbę segmentów w obrębie sektora i pokoloruj tę część kredką. Dla lepszej wizualizacji użyj różnych kolorów dla każdej sfery życia.
Jak podsumować wyniki
Prawdopodobnie otrzymane koło balansu będzie wypełnione nierównomiernie. Niektóre sektory będą w pełni pokolorowane, inne tylko częściowo, a jeszcze inne pozostaną prawie niepokolorowane.
Wypisz sfery życia, które otrzymały najniższe oceny. Zastanów się i stwórz plan działań, jak poświęcać im więcej uwagi i „wzmocnić” te obszary.
Na przykład, jeśli oceniasz sektor „zdrowie” poniżej pięciu punktów, pomyśl, do jakich lekarzy należy się zapisać, jakie badania wykonać lub jaki kurs witamin warto zażyć.
Jak stworzyć koło balansu online
Nie musisz rysować i wypełniać koła ręcznie. Istnieją internetowe zasoby i aplikacje, które umożliwiają stworzenie koła balansu online. Oferują one przejście przez test psychologiczny, który pomoże zrozumieć, czego w Twoim życiu jest za dużo, a czego brakuje. Niektóre serwisy oferują porady i wskazówki, jak zmienić życie na lepsze.
Opinia eksperta na temat wykorzystania koła balansu w psychologii
Komentuje psychoterapeuta Andrzej Kasczkarow:
— Koło balansu to narzędzie diagnostyczne w formie okrągłej diagramy, podzielonej na kilka sektorów: zazwyczaj 8, 12 lub 16. Skala „koła” składa się zazwyczaj z 10 okręgów i przypomina tarczę strzelniczą.
Punkty są liczone od centrum — to punkt zerowy. Pozycja „10” — najwyższy wynik, znajduje się na zewnętrznej stronie „koła”. Taką samą diagramę można stworzyć w dowolnym formacie infografiki.
W klasycznej diagramie równowaga parametrów jest widoczna w postaci linii prostej lub nieznacznie odchylającej się od linii, a idealne koło balansu to okrąg z mniej więcej równymi punktami na skali. Na przykład: „samorozwój” — 8, „pewność siebie” — 7, „niezależność” — 8, i tak dalej, zgodnie z sektorami i kierunkami.
Stan niezrównoważenia będzie odzwierciedlony w postaci łamanych linii na „kole”. W kierunkach będą znaczne odchylenia: na przykład „kreatywność” — 1, „zdrowie” i „pewność siebie” — po 9 punktów. Mając takie wizualne „pomocnicze narzędzie”, można dostosować swoje rytmy i nawyki, „wkomponować się” w nowe horyzonty i otworzyć perspektywy rozwoju.
Dzięki tej technice osobom żyjącym w rytmie społecznym łatwiej zrozumieć, czego chcą, jak wyobrażają sobie siebie w niedalekiej przyszłości. Łatwiej również sformułować myśli, jak nie chcieliby żyć, czego już nie chcą robić.
Osoba sama wytycza drogę transformacji. Proces ten przebiega od zapytania do zapytania, a celem jest jeden — zwiększyć poziom zadowolenia, stać się szczęśliwszym.
Najczęściej zadawane pytania
Jak działa koło balansu życia?
Jeśli tworzysz koło balansu samodzielnie, najpierw musisz określić ważne sfery i podpisać je obok każdego sektora. Następnie należy subiektywnie ocenić swoje obecne stan na skali od 1 do 10, zaznaczając odpowiednią punktę na diagramie. To samo należy zrobić dla każdej sfery.
Punkty łączymy linią i powstaje pewna łamana krzywa w obrębie okręgu. Forma koła jest wybrana dla lepszej wizualizacji. Dzięki temu łatwiej jest zidentyfikować „problematyczne” strefy lub kierunki, w których wykres zbliża się do środka koła, czyli do punktów zerowych.
W tych strefach aktywność jest minimalna i należy podjąć kroki, by ją zwiększyć, by zachować balans. W ten sposób nie będzie ani całkowicie „zawodnego” stanu, w którym wszystkie punkty w różnych sferach dążą do zera, ani całkowitej „euforii”, kiedy diagram będzie zbliżał się do zewnętrznych granic koła. Wyniki na poziomie 9-10 w każdej strefie to bardzo rzadki lub wręcz niemożliwy przypadek.
Jak często można tworzyć koło balansu i sprawdzać je?
Technikę można stosować nawet codziennie, a nawet co godzinę. Ważne jest, by wiedzieć, po co to robisz. Tego typu narzędzie diagnostyczne można tworzyć z pomocą specjalisty, biorąc pod uwagę kwestionariusz lub samodzielnie — w oparciu o osobiste odczucia.
Koło balansu można również rysować na podstawie rzeczywistego stanu lub na przyszłość — zgodnie z biorytmami. Biorytmy to również narzędzie diagnostyczne, ale jest ono indywidualne i związane z datą, godziną, miejscem narodzin oraz kluczowymi wydarzeniami w życiu człowieka.
W związku z tym można tworzyć koło balansu na każdy rok i miesiąc życia, próbując „przewidzieć” swój stan. Ten mechanizm działa nie tylko w psychologii, ale również w szerokim zakresie innych dziedzin, w zależności od parametrów, które wybierzemy. Na przykład można używać wskaźników takich jak „stan fizyczny”, „bogactwo” (dobra materialne) czy nawet „szczęście”. Jednak żaden z takich wykresów nie będzie dokładnie przewidywał przyszłości. Można jedynie w przybliżeniu określić, co w danym okresie czasu — 12-letni cykl, rok, miesiąc, dzień — charakteryzować będzie stan konkretnej osoby w określonych sferach, zbliżając się do wartości na skali koła balansu.
Jakie istnieją techniki podobne do koła balansu?
Wszystkie podobne techniki mają na celu jedno zadanie — zidentyfikowanie lub prognozowanie stanu i doprecyzowanie celów, by stworzyć harmonijną podstawę. Wśród popularnych metod znajdują się „4WD”, „skala balansu”, „drabinka” (10 stopni ponumerowanych wzrastająco), do których wpisuje się istotne wydarzenia, pragnienia, odczucia, ważne osoby. Dzięki tym metodom można określić swoje obecne stan i stosunek do konkretnych okoliczności i osób, a także w porę korygować własne działania.
W trakcie lub zaraz po każdej diagnostyce warto zaznaczyć na kole balansu daty i wydarzenia, które przy dalszej analizie sytuacji będą przydatne jako fundamenty określające stan psychiki w danym czasie.
Diagramów nie należy niszczyć. Lepiej jest je zachować i od czasu do czasu, na przykład co 90-180 dni, samodzielnie lub ze specjalistą, przeprowadzać analizę — śledzić dynamikę zmian stanów w sferach-kierunkach i dostosować własny rozwój. Taka metoda w psychologii może być uważana za odpowiednik karty medycznej pacjenta, w której zapisuje się wszystkie przebyte choroby, szczepienia i szczegóły terapii.
